Đôi khi chúng ta có thể thấy một vài sự tương đồng giữa ngành công nghiệp di động và xe hơi, ít ra là về một mặt nào đó. Và bài viết này sẽ chỉ đề cập đến một khía cạnh duy nhất: Giá cả.

Thử tưởng tượng rằng, bạn bước vào một showroom ô tô, ở đó có đủ tất cả các dòng xe trên thị trường cho bạn. Với số tiền hiện có, người chủ cửa hàng sẽ đưa ra cho bạn 2 sự lựa chọn: hoặc là một chiếc BMW đời 2011 đã qua sử dụng hoặc một chiếc Toyota đời 2012 mới 100%. Vậy bạn sẽ chọn chiếc nào? Có lẽ không cần phải băn khoăn nhiều khi hầu hết mọi người sẽ chọn BMW, vâng, chắc chắn là như vậy cho dù chiếc BMW đã sử dụng được khá lâu rồi. Lý do thật đơn giản, tuy cũ nhưng chiếc BMW vẫn có nhiều tính năng ưu việt hơn so với chiếc Toyota “cơ bản” kia, và quan trọng hơn, cái tên BMW kia dù sao vẫn nổi tiếng và tin cậy hơn.

Và trong thế giới di động ngày nay cũng tồn tại một sự thật như thế. Đôi khi những cái cũ vẫn sẽ mang lại sự thỏa mãn cho chúng ta nhiều hơn. Thế nhưng thật oái oăm thay, các hãng di động vẫn liên tiếp ra mắt những model mới, có tính năng thấp hơn hoặc không có nhiều cái tiến đáng kể so với những cái đã có trên thị trường nhưng lại có mức giá bán “cắt cổ”.

HTC là một ví dụ điển hình cho điều này. Chiếc HTC 8X vừa ra mắt gần đây có mức giá xấp xỉ 14 triệu đồng cho phiên bản quốc tế, một mức giá tương đối cao cho người dùng smartphone tại Việt Nam. Vậy liệu bạn sẽ bỏ ra 14 triệu đồng này để “rinh” về một chiếc 8X hay chỉ cần chi ra khoảng 12 triệu đồng để có được một chiếc Galaxy S III của Samsung. Nếu nói về tính năng hay các ưu điểm, Galaxy S III hoàn toàn lấn lướt 8X, vậy bạn nghĩ sao? Cá nhân tôi sẽ không ngần ngại mà quyết định mình sẽ sở hữu chiếc S III thay vì phải mất thêm 2 triệu đồng cho chiếc 8X kia. 

 

Chắc hẳn bạn sẽ nghĩ, nếu ai cũng nghĩ như vậy thì những sản phẩm như HTC 8X sẽ tồn tại trên thị trường thế nào được bởi rõ ràng, khách hàng hoàn toàn có thể mua được những sản phẩm tốt hơn với mức giá rẻ hơn thế. Thậm chí nếu bạn chỉ sử dụng smartphone cho những nhu cầu thông thường (nghe gọi, nhắn tin,lướt web), những cái tên như iPhone 4S hay Galaxy Nexus cũng đã hoàn toàn có thể thỏa mãn nhu cầu của bạn. Vậy mà trên thế giới này, HTC 8X vẫn cứ đắt hàng. Lý do ở đây cũng không có gì quá đặc biệt cả, bởi nhu cầu thị hiếu của con người vốn đa dạng, có người quan tâm đến tính năng thì cũng có người thích cái cảm giác được “đập hộp” một chiếc máy mới là như thế nào.

Nhưng tôi dám chắc rằng cái giá bán “ngất ngưởng” của chiếc 8X kia sẽ không tồn tại được lâu. Lý do vì sao ư? Chỉ đơn giản rằng các mẫu smartphone hiện nay đang được cập nhật và thay thế thường xuyên với một tốc độ chưa từng có trong lịch sử. iPhone 5 mới mắt vậy mà thông số kỹ thuật của iPhone 5S cũng đã rò rỉ ra ngoài. Người dùng tại nhiều quốc gia còn chưa được chạm vào Galaxy Note II vậy mà phiên bản Note III cũng đã được lên kế hoạch ra mắt trong thời gian sắp tới. Cho dù các nhà sản xuất có cố gắng giảm tốc độ đến đâu, người ta vẫn cứ thấy những sản phẩm mới ra mắt đều đều “như chanh vắt”. HTC đã từng phải dùng chiêu bài “hoãn binh” bằng cách thay thế One X bằng phiên bản One X+ chỉ sau 7 tháng, còn Nokia cũng làm điều tương tự đối với Lumia 900 và 920.

7 tháng không phải là một vòng đời hợp lý cho bất kỳ sản phẩm bền vững nào. Thử tưởng tượng, bạn sẽ phải thay thế TV, máy chơi game PS3, ổ đĩa Bluray, tủ lạnh hay thậm chí là ô tô sau mỗi 7 tháng. Tôi dám cá rằng bạn sẽ vô cùng tức giận với nhà sản xuất nào dám làm như thế với bạn và tìm cách quay lung lại với họ. Nhưng đối với ngành công nghiệp di động thì đây lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Giống như một chất kích thích dễ gây nghiện cho người dùng, càng có nhiều mẫu máy mới, khách hàng càng mua sắm nhiều hơn. Và chiến lược mà những nhà sản xuất di động sẽ sử dụng là áp dụng mức giá “hớt váng”: thu lời thật nhanh trong thời gian đầu, khi sản phẩm đã bão hòa sẽ giảm giá sản phẩm rồi tiến hành thay thế thật nhanh bằng một sản phẩm khác. Cái vòng quay đó cứ thế xoay vòng. Thậm chí, với cùng một bản hợp đồng nhà mạng tại Mỹ, nhiều chiếc smartphone đã được phân phát miễn phí thay vì mức giá 200 USD ban đầu của chúng.

Và điều này đã dẫn tới một sự “hỗn loạn” về số lượng smartphone cũng như các mức giá. Cũng như đối với việc mua ô tô, khách hàng đôi khi sẽ phải “vò đầu bứt tóc” về mức giá cũng như chất lượng của các smartphone. Người xưa thường có câu “Tiền nào của nấy”, vậy liệu rằng câu nói này còn đúng trong thế giới di động ngày nay? Việc chọn cho mình một chiếc smartphone ưng ý có lẽ không chỉ dựa vào các thông số kỹ thuật mà còn dựa vào nhiều yếu tố khác như sở thích hay chỉ đơn giản là kích thước của máy. Tuy vậy, suy cho cùng sẽ vẫn chỉ có người bán hàng là được lợi nhiều nhất. Bạn mua sản phẩm mới sẽ giúp họ tăng nhanh doanh số, còn nếu bạn mua các model cũ hơn, họ sẽ “dọn dẹp” hàng tồn kho mau hơn.

Có thể nói ngành công nghiệp di động đang tự đẩy họ vào thế “tự làm khó mình” và những mức giá “điên rồ” là một trong những dấu hiệu cho thấy điều này. Lẽ ra các nhà sản xuất nên tập trung vào một sản phẩm chủ đạo trong cả một năm tài khóa thay vì liên tục cho ra mắt những “siêu phẩm” na ná nhau khiến cho khách hàng bị mất phương hướng và có một tâm lý không tốt với dòng sản phẩm đó. Một điều đáng buồn là ngay cả Apple đình đám dường như cũng đang đi vào vết xe đổ này. Có một sự thật mà ít người để ý tới, đó là vòng đời sản phẩm càng ngắn, khách hàng sẽ càng có tâm lý quay lưng lại với sản phẩm đó.