Một vụ bê bối tài chính được xem là “đáng xấu hổ” của một trong những tập đoàn điện tử lớn nhất ở Nhật – Olympus – đã được đưa ra ánh sáng. Tuy nhiên, đó là 2 năm sau khi cựu Tổng giám đốc Michael Woodford báo cáo với SFO về sự kiện nghiêm trọng này. Vậy thì lý do gì đã khiến cho SFO tốn nhiều thời gian để xử lý đến như thế?
Rất khó để có thể tìm được một trường hợp tương tự như Olympus trong vụ hành pháp này. Ngày 4/9/2013, Văn phòng Xử lý Gian lận Nghiêm trọng – Serious Fraud Offce (SFO) – cuối cùng cũng đã cho biết rằng sẽ xử lý công ty sản xuất máy ảnh và thiết bị y tế Nhật dựa trên các đạo luật của Vương quốc Anh, với tội danh là một trong những vụ gian lận tài chính lớn nhất trong lịch sử của các tập đoàn công nghệ hiện đại.
Olympus từ lâu đã “thừa nhận hành vi xấu của mình với các nhà hành pháp ở Tokyo, đóng tiền phạt và vào tháng 7 vừa qua có 3 cựu nhân viên cao cấp bị xử lý. Phải thừa nhận rằng, các hình phạt – toàn bộ đều bị hoãn lại – tương đối nhẹ nếu so với mức độ to lớn mà các cựu nhân viên kể trên gây ra, nhưng tòa án Nhật ít nhất cũng đã xử lý ổn thỏa vụ án.
Đối với những người theo dõi sự kiện này, câu hỏi lớn nhất được đặt ra vào tối 4/9/2013 là, tại sao SFO mất nhiều thời gian đến như thế mới đưa ra được lời buộc tội?
Lịch sử của gian lận
Có lẽ chúng ta nên quay ngược một chút về lịch sử. Michael Woodford đã phát hiện ra sự gian lận tài chính lớn chỉ vài tuần sau khi nhận chức vào mùa Xuân năm 2011. Người nước ngoài đầu tiên đã cố gắng hết sức mình để leo lên được vị trí hàng đầu của một công ty Nhật, ông ta được cảnh báo rằng có điều gì đó sai phạm nghiêm trọng trong một bài báo ở Facta, một tạp chí tài chính.
Báo cáo cho biết rằng có một vài thay đổi kì lạ mà Olympus đã thực hiện. Một trong số đó là các sản phẩm lưu giữ món ăn nấu từ microwave, và vụ khác là một lá thư nhập khẩu mỹ phẩm trang điểm – đây khó có thể là những hoạt động chính của một doanh nghiệp sản xuất thấu kính. Thương vụ lớn nhất, đáng ngờ nhất là việc mua lại Tập đoàn sản xuất thiết bị y tế của Anh Gyrus. Olympus đã trả 2 tỷ USD (1,3 tỷ Bảng Anh) cho để mua lại tập đoàn này vào năm 2008. Mức giá trên được cho là gấp quá nhiều lần so với lợi nhuận trước thuế 20 triệu USD của Gyrus. Vẫn còn một con số đáng nghi nữa trong phi vụ mua lại kể trên là số tiền phí 687 triệu USD mà Olympus đã trả cho lời khuyên mua lại – có thể xem đây như là lời khuyên đắt giá nhất trong lịch sử thương mại của thế giới.
Để so sánh với các thương vụ sáp nhập khác, có thể xem qua việc Verizon muốn trả 110 triệu USD cho công ty tư vấn để mua lại Vodafone. Và thương vụ này có mức giá chuyến nhượng là 130 tỷ USD.
Woodford, người vừa mới trở về từ một chuyến hành trình vòng quanh thế giới cùng với những nhà đầu tư, kết hợp với viễn cảnh hoàn hảo của Olympus, đã ngay lập tức biết rằng ông ta phải đối đầu với hội đồng. Nhưng thay vì điều tra các cảnh báo của tạp chí, các nhân vật tối cao đã từ chối thẳng thừng các câu hỏi của Woodford. Thay vào đó, họ đã sa thải ông ta.
Việc thu hồi chức vụ nhanh chóng và bạo lực (ông ta bị buộc phải giao nộp điện thoại di động của mình ngay lập tức, tống lên một chiếc xe buýt đến sân bay và rời khỏi Nhật) đã đem lại những bằng chứng mới cho Facta rằng, có thể một hoạt động phi pháp đã diễn ra. Woodford nhận ra rằng, công chúng sẽ là phương tiện tự vệ tốt nhất của mình. Và sau đó ông ta đã gặp một phóng viên về tài chính quen thuộc trong một công viên, giao nộp những chứng cứ của mình, sau đó tiến thẳng ra sân bay.
Việc đầu tiên Woodford đã làm khi trở về Anh là thông báo với SFO tất cả những gì ông ta biết trong thương vụ mua lại công ty của Vương quốc Anh. Có thể chi phí khổng lồ trong vụ Gyrus đã chảy ra ngoài, đến một quỹ tín dụng ở Cayman Islands (quần đảo Cayman). Sau khi từ chối các lời cáo buộc, Olympus ở Nhật cuối cùng cũng phải thừa nhận số tiền kể trên là gian lận, trong nỗ lực che dấu các thua lỗ trong đầu tư mà hãng đã phải đối mặt trong hơn 1 thập kỉ qua.
Câu hỏi lớn cần được giải đáp
Ông Woodford đã đến văn phòng SFO lần đầu tiên vào tháng 10/2011. Vậy thì, tại sao với toàn bộ lời thú tội của công ty, sự việc mới được chính thức thụ án tại tòa án Vương quốc Anh tận 2 năm sau đó?
Một nữ phát ngôn viên của SFO cho biết rằng, điều này là do tính chất phức tạp trong quá trình điều tra vụ án. Một luật sư đã kết luận ngắn gọn: “Họ sợ rằng sẽ thất bại và chỉ muốn xử lý những vụ án có tỉ lệ thắng kiện là 100% mà thôi. Họ vẫn chưa quên được trường hợp thất bại trong vụ án anh em nhà Maxell và không hề muốn nhận lấy sự mạo hiểm về mình.”
Luật sư Clive Zietman của Stewarts Law thì có vẻ đồng cảm hơn: “Những sự trì hoãn kể trên là do SFO thiếu hụt nguồn thông tin.” Ông ta cho biết rằng vụ án này có số tiền liên quan cao nhất từ trước đến giờ, nhưng Chính phủ thì lại đang cắt giảm ngân sách của SFO. Trong năm 2008-2009, SFO nhận được 52,8 triệu Bảng Anh, và năm kế tiếp thì chỉ còn 31 triệu Bảng Anh mà thôi.
Những chuyên gia khác trong lĩnh vực pháp lý cho biết rằng Tổng giám đốc mới của SFO David Green hiện tại khá nhạy cảm với giai đoạn chuẩn bị trước mỗi vụ án, kể từ khi việc điều tra tệ hại trong vụ án anh em nhà Tchenguiz được điều phối bởi người tiền nhiệm Richard Alderman. Anh em nhà Tchenguiz hiện đang kiện ngược lại SFO về một báo cáo trị giá 300 triệu Bảng Anh.
Tuy nhiên, khi ông Green nhận chức vào tháng 4/2012, ông ta đã hứa hẹn rằng sẽ thực hiện nhiều vụ hành quyết các công ty hơn, thay vì tìm kiếm những dàn xếp kiện tụng – cách mà Alderman thích làm hơn. Điều này đã vô tình đặt ông ta dưới một áp lực khủng khiếp, và mặc dù đã trải qua 2 vụ hành quyết các nhân viên giao dịch của Libor, Olympus vẫn là công ty khổng lồ đầu tiên được đưa ra xét xử kể từ khi điều hành.
SFO sẽ phải đối mặt với một lời bào chữa cho sự việc nói trên bởi sự “không thích mạo hiểm” của mình.
Bảo Nguyễn
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét